گیربکس (Gearbox) یا جعبه دنده یک دستگاه انتقال قدرت است که از آن به منظور ایجاد گشتاور و سرعت مورد نظر در بخش خروجی سیستم استفاده می شود. این دستگاه در بین بخش تولید کننده توان و بخش مصرف کننده آن قرار می گیرد و سرعت و گشتاور مورد نیاز را تأمین می کند. از جعبه دنده ها در بسیاری از زمینه های کاری و در طراحی بسیاری از تجهیزات استفاده می شود و نقش مهمی در عملکرد و کارایی آنها دارد.

گیربکس ها در انواع مختلف و با طراحی های خاصی تولید می شوند و متناسب با شرایط کاری می توان از آنها استفاده کرد که از جمله آنها می توان به جعبه دنده های کاهنده و افزاینده اشاره کرد. با توجه به اهمیت بالای استفاده از این دستگاه ها و کاربرد گسترده آنها در بسیاری از زمینه های کاری، در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی این دستگاه ها به انواع آنها، اجزا و قطعات تشکیل دهنده، نکات مهم در خرید این دستگاه ها، قیمت و نحوه خرید آنها بپردازیم.

معرفی گیربکس

گیربکس یک دستگاه انتقال نیرو است که نیروی مکانیکی را از منبع تولیدکننده دریافت کرده و آن را با یک گشتاور و سرعت دوران متفاوت به بخش مصرف کننده منتقل می کند. از آن جایی که معنی Gearbox در زبان فارسی جعبه دنده است بسیاری از افراد این دستگاه را با عنوان جعبه دنده نیز می شناسند. این دستگاه ها فرایند انتقال نیرو را بر اساس نیاز کاربر و به صورت پیوسته و مداوم انجام می دهند. اهمیت استفاده از جعبه دنده ها آنجا مشخص می شود که نیاز باشد توان ورودی دستگاه متناسب با نیاز کاری به صورت متفاوتی در خروجی نمایان شود. در چنین شرایطی استفاده از این دستگاه می تواند به انتقال پیوسته این توان بنا بر نیاز کاربر کمک کند.

همچنین این دستگاه ها در سازوکار سیستم های مختلف دو نقش مهم را ایفا می کنند که بر همین اساس می توان آنها را در دو دسته گیربکس های کاهنده و افزاینده جای داد. Gearbox  کاهنده یک رابط در بین بخش محرک و بخش متحرک سیستم بوده که بر اساس شرایط کاری، دور مورد نظر را فراهم می کند. اکثر جعبه دنده ها از این مدل بوده که با تیپ های متفاوتی عرضه می شوند. Gearbox افزاینده که با عنوان Gearbox  دور بالا نیز شناخته می شود در برخی صنایع مورد استفاده قرار می گیرد که در آنها نیاز به تغییرات گشتاور و سرعت برای رسیدن به یک سرعت بالا در کنار گشتاور پایین است. از این دستگاه ها در صنایع پالایشگاهی و طراحی توربین های بادی استفاده می شود.

وب سایت Premium-transmission تعریف جالبی در خصوص گیربکس های صنعتی دارد ؛ گیربکس صنعتی سیستمی است که در آن انرژی مکانیکی از دستگاهی به دستگاه دیگر منتقل می شود و برای افزایش گشتاور و کاهش سرعت استفاده می شود. گیربکس ها می توانند سرعت، گشتاور خود را برای تبدیل انرژی به فرمت سازگار تغییر دهند.

انواع گیربکس یا جعبه دنده (Gearbox)

این دستگاه ها با توجه به نوع طراحی و کاربری که دارند در انواع و مدل های مختلفی عرضه می شوند که از جمله آنها می توان به جعبه دنده خورشیدی، هلیکان، حلزونی، آویز، صنعتی، دور متغیر، سروو موتور و سایکلو اشاره کرد. در ادامه به معرفی و بررسی بیشتر هر کدام از این دستگاه ها خواهیم پرداخت.

گیربکس خورشیدی

جعبه دنده خورشیدی (Planetary Gearbox) از متداول ترین دستگاه ها در صنایع سبک و سنگین بوده که به منظور افزایش یا کاهش دور مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه ها به دو صورت تک استیج و چند استیج طراحی می شوند و کاربرد گسترده ای در توان ها و دورهای بالا دارند. نسبت تبدیل طبقات Gearbox در این دستگاه ها بین ۳ الی ۷ است و در محدوده سرعت ۰.۵ الی ۸۰۰ دور در دقیقه کار می کنند.

جعبه دنده حلزونی

گیربکس حلزونی (Worm Gearbox) از انواع رایج و پرکاربرد این دستگاه ها در صنعت بوده که در طراحی آن از یک مارون فولادی و یک چرخ دنده حلزونی شکل استفاده شده است. این دستگاه ها به دلیل کارکرد نرمی که دارند در بسیاری از زمینه ها از جمله طراحی آسانسورها مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین این جعبه دنده ها را می توان در ۸ حالت مختلف نصب کرد که همین امر نیز سبب سهولت در استفاده آنها می شود.

گیربکس هلیکال (Gearbox)

جعبه دنده هلیکال یا گیربکس هلیکال یکی دیگر از انواع کاربردی این دستگاه ها بوده که با عنوان گیربکس شافت مستقیم نیز شناخته می شود. در طراحی این دستگاه ها از تعدادی چرخ دنده استفاده شده است که از ساختار هلیکال یا مارپیچی برخوردار هستند. از ویژگی ها این دستگاه ها می توان به حرکت نرم چرخ دنده ها و قابلیت آنها در کاستن صدا اشاره کرد. از انواع متداول این دستگاه ها می توان به مدل فلنج دار، پایه دار و ترکیبی از هر دو اشاره کرد.

جعبه دنده صنعتی

این دستگاه را می توان نوعی جعبه دنده هلیکالی معرفی کرد که با گشتاور و توان بسیار بالا طراحی می شود. از انواع مختلف این نوع گیربکس ها می توان به مدل تک محور، چند محور، روسی، شتری، قورباغه ای اشاره کرد. این دستگاه ها به صورت تک یا کوپل شده تولید و بر اساس وزنی که دارند عرضه می شوند.

 گیربکس آویز (Gearbox)

جعبه دنده آویز که با عنوان شافت آویز نیز شناخته می شود یکی دیگر از انواع کاربردی این دستگاه ها بوده که در طراحی آنها از قابلیت چند محوری استفاده شده است. این قابلیت به دستگاه کمک می کند تا نسبت های تبدیل بالایی را ایجاد کند. در طراحی این گیربکس ها از حجم بالایی از روغن استفاده می شود و همین امر نیز باعث بالا رفتن ظرفیت حرارتی آنها در مقایسه با دیگر دستگاه ها می شود. به همین خاطر می توان گفت که این چرخ دنده ها از دوام و طول عمر بالاتری برخوردار هستند.

جعبه دنده (Gearbox) دور متغیر

جعبه دنده دور متغیر یکی دیگر از انواع کاربردی این دستگاه ها بوده که به منظور افزایش یا کاهش دور موتور بدون ایجاد گشتاور مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه ها با توجه به نوع طراحی که دارند در انواع دور متغیر واریاتور، دور متغیر تسمه پولی و دور متغیر هیدرولیکی عرضه می شوند.

گیربکس سروو موتور

این دستگاه یکی از انواع کاربردی Gearbox  بوده که عملکرد آن از نظر تطبیق اینرسی و کاهش سرعت با دیگر جعبه دنده ها متفاوت است. همچنین از این دستگاه با عنوان با دوام ترین و کم هزینه ترین گیربکس نیز یاد می شود.

جعبه دنده (Gearbox) سایکلو

این دستگاه از مدرن ترین و پیشرفته ترین گیربکس های موجود در بازار بوده که از مقاومت بالایی در برابر بارهای شدید برخوردار است. توزیع بار در این دستگاه ها به صورت یکسان بوده و در آنها هیچ لقی دیده نمی شود. شکل ظاهری این دستگاه ها شبیه به جعبه دنده های خورشید است با این تفاوت که در طراحی آنها به جای دنده پنیون از بلبرینگ با چرخش نامتعارف استفاده شده است.

اجزای تشکیل دهنده جعبه دنده (Gearbox)

در طراحی و ساختار جعبه دنده ها از اجزا و قطعات مختلفی چون چرخ دنده ها، پوسته گیربکس، شافت ورودی، واسط و خروجی، یاتاقان، دسته دنده، ماهک، کشویی، دنده برنجی و عایق نشت استفاده شده است که در این بخش به معرفی و بررسی آنها می پردازیم.

چرخ دنده ها

چرخ دنده ها مهم ترین بخش از این دستگاه ها را تشکیل می دهند که با توجه به مدل Gearbox  در انواع و اشکال مختلفی طراحی می شوند. در ساختار هر Gearbox از تعدادی چرخ دنده استفاده شده است که هر کدام از آنها نشانگر یک دنده یا یک نوع گشتاور و محدوده سرعت است.

پوسته گیربکس

پوسته بخش بیرونی و پوششی این دستگاه ها را تشکیل می دهد که در ساخت آن از چدن ریخته گیری استفاده شده است. اجزای مختلف Gearbox از جمله چرخ دنده ها، محورها و یاتاقان ها در این بخش جای می گیرند.

شافت ورودی Gearbox

شافت ورودی یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده این دستگاه ها بوده که با عناوین دیگری چون شافت کلاچ و محور کلاچ نیز شناخته می شود. این شافت نقش محور محرک Gearbox  را دارد که در بخش ورودی گیربکس به چرخ دنده ها وصل است.

شافت واسط

شافت واسط که با عنوان محور زیر نیز شناخته می شود یکی دیگر از بخش های تشکیل دهنده این دستگاه ها بوده که گشتاور موجود در بخش محرک را به بخش متحرک آن منتقل می کند. بر روی این شافت از تعدادی چرخ دنده استفاده شده است که از اندازه های متفاوتی برخوردار هستند.

شافت خروجی گیربکس

شافت خروجی یکی دیگر از اجرای تشکیل دهنده این دستگاه ها بوده که با عنوان محور اصلی نیز شناخته می شود. این محور که بر روی آن چرخ دنده هایی نیز تعبیه شده است نیروی مهیا شده در جعبه دنده را به طرف میل گردان هدایت می کند.

یاتاقان جعبه دنده (Gearbox)

بخش یاتاقان این دستگاه که با عناوین دیگری چون بیرینگ گیربکس یا چرخ دنده هماهنگ کننده نیز شناخته می شود، با حالت کشویی که دارد با چرخ دنده ها چفت شده و شرایط را برای حرکت آنها فراهم می کند.

دسته دنده گیربکس

دسته دنده بخش بیرونی این دستگاه ها را تشکیل می دهد که جهت تغییر دنده لازم است این قطعه اهرمی در یک مسیر H شکل به حرکت درآید.

ماهک جعبه دنده

ماهک یک قطعه فلزی با ساختار خمیده بوده که در طراحی گیربکس مورد استفاده قرار می گیرد. با حرکت دسته دنده نیروی از طرف آن بر روی ماهک وارده شده و شرایط را برای حرکت این قطعه فراهم می کند. حرکت ماهک نیز خود زمینه ساز حرکت کشویی دنده و چرخ دنده هاست.

کشویی دنده Gearbox

کشویی دنده از دیگر بخش های تشکیل دهنده این دستگاه ها بوده که در طراحی آن از دو شیار استفاده شده است. یکی از این شیارها به منظور جایگذاری ماهک و شیار دیگر نیز برای جا‌یگذاری دنده برنجی یا یاتاقان طراحی شده است.

دنده برنجی گیربکس

دنده برنجی از اجزای تشکیل دهنده Gearbox بوده که به منظور درگیر شدن یاتاقان ها با دنده های کشویی مورد استفاده قرار می گیرد. این دنده ها ساختار فلزی و حلقه مانند دارند و پیرامون آنها به صورت دندانه دار طراحی شده است.

عایق نشت جعبه دنده (Gearbox)

عایق نشت که با عنوان کاسه نمد نیز شناخته می شود یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده گیربکس ها بوده که به منظور محافظت یاتاقان ها در برابر ذرات گرد و غبار مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این عایق مانع نفوذ گرد و غبار به روغن داخل این بخش می شود.

نکات مهم در خرید گیربکس (Gearbox)

قبل از خرید این دستگاه ها لازم است به یک سری نکات و فاکتورها توجه شود که از جمله آنها می توان به نوع و مدل جعبه دنده، نسبت دنده، سرعت و توان ورودی و دور خروجی اشاره کرد. فاکتور دیگری که در هنگام خرید این دستگاه ها لازم است بدان توجه شود نحوه اتصال Gearbox به سیستم مورد نظر بوده که این کار معمولاً به صورت های مختلفی چون کوپلینگ، تسمه و پولی، کوپل مستقیم، فلنج،  کلاچ و غیره انجام می شود.

از دیگر فاکتورهای مهم در خرید این دستگاه ها می توان به بار محوری، مدت زمان کارکرد، سایز و وزن Gearbox، دمای محیط کاری و طریقه نصب آن اشاره کرد که در هنگام خرید این دستگاه ها لازم است بدان توجه شود. در آخر گیربکس های مورد نظر خود از برندها و فروشنده های معتبر خریداری نمایید.

قیمت جعبه دنده (Gearbox)

عوامل و فاکتورهای مختلفی می تواند بر قیمت این دستگاه ها تأثیرگذار باشد که از مهم ترین آنها می توان به مدل Gearbox ، نوع طراحی آن، نوع کاربری دستگاه، مشخصات فنی، ظرفیت گشتاور، ابعاد دستگاه، مواد اولیه مورد استفاده در طراحی آن، کیفیت ساخت قطعات و برند سازنده آن اشاره کرد. قیمت جعبه دنده های با ابعاد بزرگ که از ظرفیت گشتاوری بالایی برخوردار هستند در مقایسه با مدل های سایز کوچک بیشتر است.

عامل مؤثر دیگر بر قیمت این دستگاه ها نوع دنده های بکار رفته در طراحی آنهاست که در هنگام خرید لازم است بدان توجه شود. در آخر گیربکس های که از راندمان بالایی برخوردار هستند با قیمت بالاتری نیز عرضه می شوند که از جمله این دستگاه ها می توان به Gearbox  خورشیدی و هلیکال اشاره کرد.

خرید اینترنتی گیربکس

اگر قصد خرید مدل های مختلف Gearbox  را دارید به دو صورت حضوری و اینترنتی می توانید به خرید آنها اقدام نمایید. البته امروزه خرید اینترنتی این دستگاه ها به دلیل مزایای فراوانی که دارد بسیار مورد توجه خریداران بوده و این روش خرید  به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. در روش خرید اینترنتی نیازی به مراجعه حضوری به فروشگاه نیست و خریداران می توانند با صرف کمترین هزینه و زمان به خرید این دستگاه ها اقدام نمایند.

چنان چه قصد خرید اینترنتی بهترین مدل های جعبه دنده از فروشگاه های معتبر را دارید ما فروشگاه ره آوران صنعت قومس را به شما معرفی می کنیم که با کیفیت ترین انواع گیربکس را از بهترین برندها و با قیمت مناسب در اختیار خریداران قرار می دهد.

برندهای معتبر تولید کننده گیربکس صنعتی

برندهای بسیاری در زمینه تولید گیربکس های صنعتی در داخل و خارج از ایران فعالیت می کنند که معتبر ترین برند داخلی سهند دور اصفهان می باشد و برای خارج از ایران زیمنس فلندر آلمان و برند Rossi می باشد. البته شرکت های دیگری همچون گیربکس شاکرین، گیربکس رستمی و … وجود دارند.