در دنیای صنعت و تولید، بخش زیادی از موفقیت کارخانه‌ها به تجهیزات حمل و نقل داخلی وابسته است. یکی از ابزارهای حیاتی برای انتقال مواد، بدون شک نوار نقاله است. اما این ابزار قدرتمند همواره در معرض چالش‌های مختلفی از جمله سایش قرار دارد و همین موضوع باعث می شود کیفیت و کارایی آن مورد توجه ویژه قرار گیرد. موضوع سایش نوار نقاله نه تنها بر قیمت تمام شده نگهداری تاثیر مستقیم دارد، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در زمان‌بندی تولید، کاهش توقفات و افزایش بهره‌وری ایفا می کند.

ستیش و دوام تجهیزات به خصوص تسمه نقاله، برای مهندسان و مدیران خطوط تولید اهمیت بالایی دارد و شناسایی شاخص‌های کلیدی مثل سایش نوار نقاله می تواند تصمیم گیری‌های فنی و اقتصادی را به شدت بهبود ببخشد. در این مقاله، شما را با اهمیت، عوامل مؤثر و راهکارهای کنترل سایش نوار نقاله آشنا خواهیم کرد.

چرا نوار نقاله و شاخص سایش اهمیت دارد؟

سیستم‌های نوار نقاله به عنوان شریان اصلی بسیاری از صنایع معدنی، غذایی، فولاد، سیمان و … شناخته می شوند. این سیستم‌ها روزانه حجم بسیار بالایی از مواد اولیه، قطعات نیمه ساخته یا محصولات نهایی را جابجا می کنند. به همین دلیل، آسیب‌ها و سایش‌های مداوم می تواند اختلالات جدی ایجاد کند. سایش نوار نقاله به معنای کاهش ضخامت، از دست رفتن انعطاف و مقاومت تسمه یا ایجاد خوردگی و پارگی در سطح آن است که این عوامل تاثیر مستقیمی بر طول عمر و عملکرد کلی سیستم دارد.

عدم توجه به شاخص سایش نوار نقاله، منجر به افزایش هزینه‌های تعمیر و تعویض و همچنین کاهش بازدهی خط تولید خواهد شد. پس بررسی دوره‌ای و انتخاب درست تسمه از اولین گام‌های اصولی برای پیشگیری و کنترل این خسارت‌ها است.

عوامل تاثیرگذار بر سایش نوار نقاله

برای کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از توقف خطوط تولید، باید نسبت به عوامل موثر بر سایش نوار نقاله آگاهی کامل داشته باشید:

• جنس تسمه: تسمه‌هایی که از مواد مقاوم و مرغوب ساخته می شوند، درصد کمتر سایش و عمر طولانی‌تری دارند.
• ویژگی‌های مواد جابجا شونده: مواد ساینده مثل سنگ، شن و مصالح ساختمانی می توانند فرایند فرسایش را تسریع کنند.
• سرعت حرکت تسمه: افزایش سرعت معمولا باعث افزایش سایش می شود و بهتر است متناسب با نوع کار، سرعت بهینه انتخاب گردد.
• وضعیت نگهداری سیستم: بی‌توجهی به سرویس و بازرسی‌های دوره‌ای، زمینه را برای افزایش سایش فراهم می کند.
• شرایط محیطی: وجود گرد و غبار، رطوبت، حرارت یا حتی مواد شیمیایی موجب تسریع سایش نوار نقاله خواهد شد.

چگونه میزان سایش نوار نقاله را اندازه گیری کنیم؟

اندازه ‌گیری سایش نوار نقاله بطور معمول با تست‌های آزمایشگاهی یا بازرسی بصری انجام می شود. در این فرآیند، نمونه‌هایی از تسمه تحت آزمون قرار گرفته و با ابزارهای دقیق ضخامت، وزن یا حجم از دست رفته پس از مدتی کارکرد اندازه گیری می گردد. برای استانداردسازی، معمولا آزمایش‌هایی بر اساس دستورالعمل‌های ASTM یا DIN انجام می شود تا مقایسه دقیق‌تری بین محصولات مختلف نوار نقاله به دست آید.

در زمینه عملیاتی هم می توان بازرسی‌های دوره‌ای و ثبت میزان ترک، بریدگی یا کنده شدن سطح تسمه را به عنوان نشانه‌هایی از میزان سایش نوار نقاله در نظر گرفت.

پیامدهای غفلت از شاخص سایش نوار نقاله

اگر به موقع به سایش نوار نقاله توجه نشود، پیامدهای زیر برای تولید و بهره‌برداری به جا می‌ماند:

• افزایش توقفات غیر برنامه‌ریزی شده خط تولید
• بالا رفتن هزینه تعمیر، نگهداری و حتی خرید مجدد تسمه
• ایجاد آسیب‌های متقابل به سایر اجزای سیستم مانند رولرها و موتورهای انتقال قدرت
• کاهش کیفیت جابجایی مواد و حتی آلودگی محصول نهایی بر اثر ذرات تسمه سایید شده

برای همین است که کنترل و مدیریت صحیح سایش نوار نقاله، اساسی ترین وظیفه بخش نگهداری هر کارخانه صنعتی محسوب می شود.

راهکارهای کاهش سایش نوار نقاله

• خرید تسمه با کیفیت و مناسب با شرایط کار: حتما پیش از خرید، شاخص سایش نمونه‌های مختلف بررسی شود.
• رعایت اصول نصب و تنظیم دقیق: سرویس و تنظیم صحیح نوار نقاله تاثیر مستقیم در کاهش سایش دارد.
• استفاده از روکش‌ها و پوشش‌های مقاوم: برخی از تسمه‌ها با روکش مقاوم به سایش عرضه می شوند که در خطوط پرفشار یا با مواد ساینده اهمیت ویژه دارد.
• تنظیم سرعت بهینه تسمه: کاهش سرعت در مواقع غیرضروری به کاهش سایش نوار نقاله منجر می شود.
• بازرسی منظم و تعویض به موقع رولرها و قطعات فرسوده: کاهش لرزش و اصطکاک اضافی با نگهداری درست کل سیستم حاصل می شود.
• آموزش پرسنل نگهداری و نصب: اپراتور آگاه و فنی، دلیل سایش‌های غیرعادی را سریع تشخیص می دهد و از خسارت‌های بزرگ جلوگیری می کند.

تکنولوژی و نوآوری در کنترل سایش نوار نقاله

امروزه تولیدکنندگان معتبر داخلی و خارجی، تسمه‌هایی با تکنولوژی روز و ترکیبات مقاوم به ویژه برای سایش نوار نقاله تولید می کنند. استفاده از کامپاندهای خاص و پلیمرهای صنعتی باعث بالا رفتن چشمگیر مقاومت تسمه‌ها به ساییدگی شده است. شرکت‌هایی مانند ره آوران صنعت قومس هم با بهره‌گیری از مشاوره تخصصی و محصولات بهینه، تلاش کرده‌اند برای صنایع داخلی راهکارهای نوین و مقرون به صرفه ارائه دهند.

استفاده از نوار نقاله ثابت و بررسی تاثیر آن بر سایش

در بعضی خطوط تولید که انتقال مواد تنها در یک سطح و بدون تغییر مسیر انجام می شود، معمولاً از نوار نقاله ثابت استفاده می شود. این نوع خط معمولا با چالش تغییر ارتفاع یا تغییر مسیر روبرو نیست اما در صورت انتقال مواد سنگین یا ساینده، همچنان در معرض سایش شدید قرار می گیرد. برای همین در انتخاب تسمه‌ی مناسب باید شاخص سایش نوار نقاله را جدی گرفت و با توجه به شرایط نوع مواد و حجم تردد، گزینه‌ای با بالاترین مقاومت انتخاب کرد. استفاده صحیح از نوار نقاله ثابت و کنترل مداوم آن، باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و افزایش طول عمر تجهیزات می شود.

به نقل از وب سایت bulkinside: مقاومت در برابر سایش یک نوار نقاله، بیشترین تأثیر را بر طول عمر عملیاتی و در نتیجه ارزش اقتصادی آن دارد. مواد مختلف و دلایل گوناگون سایش، به انواع متفاوتی از روکش‌های مقاوم به سایش نیاز دارند. به عنوان مثال، نوارهایی که اجسام سنگین یا تیز مانند سنگ، چوب یا شیشه را حمل می کنند باید ویژگی های مقاومتی متفاوتی در برابر سایش نسبت به نوارهایی داشته باشند که برای حمل مواد ریز دانه مثل شن یا ماسه مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد ریز همانند کاغذ سنباده روی سطح لاستیکی تسمه، آن را به مرور زمان می ساید.

نقش نوار نقاله شیب دار در افزایش چالش های سایش

یکی از انواع دیگر که کاربرد زیادی به خصوص در صنایع معدنی دارد، نوار نقاله شیب دار است. این سیستم‌ها با اختلاف ارتفاع و شیب، مواد را انتقال می دهند. فشار مضاعف و لغزش بیشتر مواد بر روی تسمه، باعث افزایش سایش نوار نقاله در این خطوط می شود. راه حل، استفاده از تسمه‌های مقاوم مخصوص و پوشش‌های تقویتی طبق استاندارد کارخانه سازنده است. همچنین سرویس بیشتر و بازبینی قطعات در بخش نوار نقالهشیب دار می تواند از آسیب‌های احتمالی بکاهد.

نکات تخصصی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان صنعتی

شرکت‌های حرفه ای و تولیدی مانند ره آوران صنعت قومس، دانش فنی و تجربه لازم برای شناسایی دلایل سایش نوار نقاله و ارائه راهکارهای دقیق را دارند. یکی از بهترین اقدامات برای مشتریان صنعتی، درخواست اطلاعات فنی مربوط به شاخص سایش نوار نقاله هنگام خرید تسمه است. این کار باعث افزایش اعتماد و اطمینان خاطر مشتری می شود و کمک می کند که مجموعه صنعتی با کمترین توقف و بالاترین راندمان کار کند.

از سوی دیگر، آموزش، نظارت و به روز کردن نیروهای اپراتوری و نگهداری، کلیدی‌ترین راه مبارزه با سایش نوار نقاله در درازمدت است. شرکت‌هایی که به این موضوع توجه ویژه دارند، خسارت های ناشی از توقف خط تولید و تعویض‌های مکرر تجهیزات را به حداقل می رسانند.

نتیجه گیری

در این مقاله با مفهوم سایش نوار نقاله، عوامل موثر، روش‌های اندازه گیری، پیامدهای غفلت و همچنین راهکارهای عملی برای مقابله آشنا شدیم. توجه به شاخص سایش نوار نقاله نه تنها باعث کاهش استهلاک بلکه موجب افزایش بهره وری و بهبود رقابت پذیری در بازار صنعتی خواهد شد.

اگر به دنبال کاهش هزینه‌های تولید، افزایش ایمنی و دوام دستگاه‌های خود هستید، پیشنهاد ما این است که خرید، نصب و نگهداری تسمه‌ های نقاله را تنها با مشاوره متخصصان معتبر و محصولات استاندارد شرکت ره آوران صنعت قومس انجام دهید تا سایش نوار نقاله دیگر دغدغه همیشگی تولید شما نباشد.